ناگفته های عملیات موصل، داعشی های سیاسی چه کسانی هستند؟ - وبلاگ استش

به گزارش وبلاگ استش، خبرنگاران، گروه بین الملل- سمیه خمارباقی: عباس البیاتی نماینده مجلس عراق در مصاحبه با مهر به تشریح دیدگاه خود درباره محورهای مختلفی از جمله نبرد با داعش در موصل، آخرین وضعیت کرکوک، موضوعات سیاسی داخل عراق، آینده سیاسی عراق پس از داعش، وضعیت ترکمن ها و روابط آنها با ترکیه و حضور نظامیان آمریکایی در عراق پرداخت. مشروح این مصاحبه از نظر می گذرد:

*نظر شما درباره مبارزه با تروریسم و داعش در عراق چیست؟

عملیات آزادسازی موصل طبق یک طرح نظامی عالی در حال اجرا است و ما به زودی این شهر را به طور کامل آزاد خواهیم کرد. موصل به مثابه مرکز خلافت داعش است و نابودی این گروه در موصل به معنی قطع کردن سر این گروه تروریستی است. اکنون نیز چیزی به زمان قطع کردن سر این گروه باقی نمانده است. این نکته را باید بگویم که مبارزه با داعش در عراق و دیگر کشورها تنها نباید با سلاح صورت بگیرد بلکه احتیاجمند مجموعه ای از فعالیتهای اطلاعاتی و نیز همکاری با کشورهای همسایه و اقدام نظامی و همکاری مردمی و ملی است. مبارزه با داعش علاوه بر این موارد به همکاری بین المللی احتیاج دارد. مبارزه با تروریسم در عراق روند خوبی را طی می نماید، تروریست های داعش در حال حاضر کمتر از 7 درصد از اراضی عراق را تحت اشغال دارند و ما در نهایت کشور را از یوغ داعش به طور کامل آزاد خواهیم کرد.

*عملیات آزادسازی موصل با توجه به پیشروی های سریع در شروع، بیشتر از حد انتظار طولانی شده است در خصوص چرایی آن شرح می فرمایید؟

دلایل زیادی وجود دارد که باعث کندی در عملیات آزادسازی موصل شده است، اولین دلیل مربوط به شرایط جوی است. زمانی که هوا ابری و بارانی باشد، جنگنده های ارتش عراق نمی توانند به عملیات پشتیبانی از نیروهای زمینی ادامه دهند لذا در چنین شرایطی برخی عملیاتها لغو می گردد. علت دوم به غیر نظامیان ساکن در موصل مربوط می گردد، حفظ جان شهروندان موصل و ایجاد گذرگاههای امن برای آوارگان و توجه به این موضوع که نباید آسیبی به غیر نظامیان ساکن موصل وارد گردد، باعث شده است عملیات آزادسازی موصل با کندی پیش برود. البته دلایل دیگری نیز وجود دارد که برخی از آنها سیاسی است مثل برخی دخالتهای بین المللی و منطقه ای اما به هر حال ما از روند عملیات آزادسازی موصل توسط نیروهای ارتش، پلیس و حشد شعبی رضایت داریم. ما عملیات آزادسازی موصل را به اتکای نیروهای زمینی ارتش عراق و حمایت بین المللی و پشتیبانی نیروی هوایی عراق انجام می دهیم.

*آینده سیاسی عراق پس از نابودی داعش را چگونه می بینید؟

بله عراق پس از داعش با عراق ماقبل داعش متفاوت خواهد بود چرا که این گروه تروریستی، عراق را به لحاظ زمانی و سیاسی به دو مرحله قبل و بعد از اشغال تقسیم کرد. در خصوص مرحله پس از آزادی اراضی عراق باید گفت که ما در تعامل با این مرحله اولا به قانون اساسی کنونی پایبند هستیم و همه عراقی ها بر این نکته تاکید دارند که در تعامل، قانون اساسی یک اصل محسوب می گردد. دیگر اینکه باید به آراء مردم در موصل، الانبار و صلاح الدین توجه داشت. ساکنان این مناطق پس از آزادی از داعش به منازلشان بازخواهند گشت و در انتخابات شوراهای استانی و انتخابات مجلسی مشارکت خواهند کرد در نتیجه خود مشخص می نمایند که استان هایشان طبق قوانین موجود اداره گردد. در خصوص مناطق مورد مناقشه نیز باید گفت که بغداد و اربیل توافق نموده اند این مناطق تا زمانی که مشکل آنها به وسیله قانون اساسی حل و فصل گردد، به صورت مشترک مدیریت گردد. از جمله اصول ثابتی که وجود دارد این است که عراق نباید تجزیه گردد و هیچگونه حکومت فدرالی جدیدی نباید شکل بگیرد. ما با ایجاد هر گونه فدرالیسم مبتنی بر طائفه گرایی یا منطقه ای مخالف هستیم و آینده ای را می بینیم که اختیارات در تمامی استان ها در چارچوب تمرکز زدایی اداری افزایش پیدا نموده است. من تصور می کنم مردم عراق در الانبار، موصل و صلاح الدین سیاستمداران و شخصیت هایی را که به نام آنها سخن می گویند و حامی شان هستند و همینطور کسانی را که اینگونه نیستند و در هتل های 5 ستاره در دبی، آنکارا و امان نشسته اند و به نام اهالی الانبار، موصل و صلاح الدین سخن می گویند را شناخته اند.

*نظرتان درباره داعشی های سیاسی در عراق به ویژه پس از آزادسازی موصل چیست؟

اوایل اشغال موصل و صلاح الدین توسط داعش، برخی شخصیت ها و گروه ها گمان می کردند که این گروه حامی حقوق اهل تسنن است اما هنگامی که جنایات این گروه را مشاهده کردند و با چشمان خود دیدند که داعشی ها سر مردم را قطع می نمایند و زنانشان را به اسارت می گیرند، این گروه را نادیده گرفتند اما همچنان برخی حامی داعش هستند که به آنها داعشی های سیاسی پنهان گفته می گردد. این افراد چه کسانی هستند؟ افرادی هستند که در شرایط فعلی کوشش می نمایند به جای نبرد با داعش و مشارکت در عملیات آزادسازی موصل، موج سواری نمایند. این افراد خواهان توقف عملیات آزادسازی موصل هستند و اشتباهات کوچک و فردی را بزرگنمایی می نمایند و خواهان دخالت منطقه ای و بین المللی در امور داخلی عراق هستند. داعشی های سیاسی پنهان با برگزاری کنفرانس هایی در خارج از عراق سعی دارند به اسم اهل تسنن سخن بگویند اما در واقع ضد اتحاد ملی عمل می نمایند.

*درباره اقدام اخیر در کرکوک و مشکل اصلی میان بغداد و اربیل و تصمیم مجلس عراق در این زمینه شرح می دهید؟

برادران کرد زبان در کرکوک اشتباه واضحی مرتکب شدند و اشتباهشان این بود که پرچم اقلیم کردستان را در کرکوک برافراشتند و این در حالی است که کرکوک جزء اقلیم کردستان عراق محسوب نمی گردد بلکه بخشی از مناطق مورد مناقشه به شمار می رود. هیچ گروه و طائفه ای نمی تواند بدون توافق با دیگر طیف ها در کرکوک که شامل نمودها، ترکمن ها، اعراب و مسیحیان هستند به تنهایی هویت این استان را مشخص کند. یک طیف خاص نمی تواند بدون موافقت تمامی طوائف، پرچم مورد نظر خود را بر فراز آسمان این شهر به اهتزاز دربیاورد به ویژه اینکه شورای استانی کرکوک بدون موافقت عرب ها و ترکمن ها چنین تصمیمی را اتخاذ کرد اما مجلس عراق منعکس نماینده آراء تمامی شهروندان عراقی است و گفت که احتیاجی به برافراشتن پرچم بر فراز آسمان کرکوک نیست و این پرچم باید به پایین کشیده گردد. این اقدام برادران کرد زبان در شرایط کنونی اشتباه بود و من معتقدم برادران کرد به اشتباه خود پی بردند و هیئتی را برای مهار بحران و حل و فصل موضوع به وسیله تبادل نظر به بغداد اعزام کردند. برادران کرد زبان شاهد موضع آنکارا، تهران، واشنگتن و سازمان ملل متحد درباره این اقدام اشتباه بودند، موضعی که در آن اعلام شده بود کرکوک، خط قرمز است و کرد زبان ها نمی توانند سرنوشت و آینده خود را به تنهایی مشخص نمایند. در نتیجه نمی توان درباره کرکوک اقدام یکجانبه انجام داد زیرا این استان متعلق به تمامی طوائف است. من بر این باور هستم که پیغام ایران، آمریکا، ترکیه و سازمان ملل متحد به برادران کرد زبان رسید و آنها (برادران کرد) گمان نمی کردند که برافراشتن پرچم در کرکوک چنین واکنش منطقه ای و بین المللی را به همراه داشته باشد پس چگونه کوشش می نمایند درباره کرکوک همه پرسی برگزار نمایند که واکنشها به آن قطعا شدیدتر خواهد بود. برادران کرد زبان هم اکنون این موضوع را درک نموده اند و کوشش می نمایند فضا را آرام و اعتمادسازی نمایند، ما نیز به دنبال تشدید تنش ها نخواهیم بود.

*مناطق مورد مناقشه میان بغداد و اقلیم کردستان عراق به ویژه پس از اقدام اخیر نمودها در کرکوک چه روندی را طی می نماید؟

در قانون اساسی عراق تنها اسم کرکوک به عنوان منقطه مورد مناقشه ذکر شده است و اکنون درباره اینکه این کرکوک شامل مرکز (شهر مرکز استان) یا استان کرکوک می گردد بحث وجود دارد زیرا در گذشته نام کرکوک، التامیم بود و در قانون اساسی مصوب سال 2003 کرکوک نام گرفت اما در خصوص اینکه منظور از کرکوک، استان کرکوک است یا شهر مرکزی استان اختلاف وجود دارد و این اختلاف، قانونی و مهم است چرا که حل و فصل کرکوک شامل تمامی مناطق و نواحی آن می گردد یا فقط شهر کرکوک و مرکز استان را دربرمی گیرد. مسئله دیگری که وجود دارد اختلاف درباره مشخص مرزهای مناطق مورد مناقشه است. پس از سقوط رژیم بعث در سال 2003 برادران کرد زبان به همراه نظامیان آمریکایی وارد مناطقی شدند و پس از کنترل بر این مناطق، آنها را جزء مناطق مورد مورد مناقشه معرفی کردند. همچنین برادران کرد زبان بر اثر اختلافات میان بغداد و اربیل، واقعیت هایی را بر برخی مناطق تحمیل و آنها را مناطق مورد مناقشه نامیدند، در توجیه این اقدام نیز گفتند ما در این مناطق حضور داریم پس این مناطق را مورد مناقشه می دانیم. با توجه به این تفاصیل باید در وهله نخست مناطق مورد مناقشه مشخص شوند اینکه این مناطق به صورت تاریخی مورد مناقشه بوده اند یا بعد از سال 2003 مناطق مورد مناقشه معرفی شدند و اینکه این مناطق به لحاظ قانونی مورد مناقشه محسوب می شوند یا از نظر اداری؟ همه این الفاظ مبهم هستند، بنابراین در ابتدا باید مرز استانها در عراق مشخص گردد و سپس درباره مناطق مورد مناقشه صحبت و آنها را حل و فصل کرد. در حال حاضر برخی مناطق وجود دارند که واقعیت های نظامی بر آنها تحمیل شده و به این جهت مناطق مورد مناقشه به شمار می روند و با وجود آنکه طیف های مختلفی همچون ترکمن ها، اعراب، مسیحیان و ایزدی ها در آنها زندگی می نمایند اما به دلیل واقعیت های نظامی تحمیل شده، توسط برادران کرد زبان اداره می شوند. حیدر العبادی نخست وزیر عراق و مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق درباره این مناطق به ویژه در اطراف موصل و مدیریت مشترک آنها توافق نموده اند و تا زمانی که آینده این مناطق به وسیله قانون اساسی حل و فصل گردد به صورت مشترک اداره خواهند شد. به هر حال مناطق مورد مناقشه از جمله موضوعات مهم و اختلاف برانگیر میان بغداد و اربیل است که هر از گاهی باعث ایجاد مشکل و تنش می گردد اما برای حل و فصل آنها راههایی وجود دارد که عبارتند از: 1- پایبندی به قانون اساسی 2- احترام به آراء ساکنان مناطق مورد مناقشه 3- به کارگیری اقداماتی در راستای تقویت وحدت ملی 4- استفاده از تجارب بین المللی

*مواضع ترکمن ها در قبال تحولات کنونی عراق چگونه است؟

معادله سیاسی در عراق همچنان 3 جانبه است: 1- شیعه 2- اهل تسنن 3- نمودها اما ترکمن ها به طور واضح و صریح در این معادله وارد نشده اند. آنها همواره همراه گروه های سیاسی، مذهبی یا منطقه ای بوده اند و در واقع معادله سیاسی در عراق باید با حضور ترکمن ها 4 جانبه باشد اما همچنان 3 جانبه است و ترکمن ها یک بخش اصلی معادله محسوب نمی شوند. قرار است به زودی در بغداد کنفرانسی تحت نظارت سازمان ملل متحد و برای مشخص دیدگاه های ترکمن ها درباره آینده و به ویژه مرحله پس از داعش برگزار گردد. مناطقی که ترکمن ها در آن حضور دارند مثل تلعفر و روستاهای اطراف موصل همچنان در اشغال داعش است و برخی مناطق مشمول ترکمن ها مثل البشیر از یوغ داعش رها شده است اما در مجموع باید گفت که ترکمن ها مردمی صلح طلب هستند که خواهان حقوق قانونی خود می باشند. آنها می خواهند در پست های مهم ریاستی همچون معاون رئیس جمهوری، معاون نخست وزیر و معاون رئیس مجلس سهم داشته باشند. همچنین می خواهند در کابینه دارای وزیر باشند. در مجلس نیز ترکمن ها احساس ضرر می نمایند، درست است که پس از سال 2003(سقوط رژیم صدام) حیات سیاسی ترکمن ها با پیشرفت روبرو بوده است و آنها در بطن قانون اساسی به رسمیت شناخته شده اند اما ترکمن ها همچنان نسبت به آینده خود به ویژه در مناطقی که میان بغداد و اربیل حالت مناقشه دارد خوشبین نیستند.

*روابط ترکمن های عراق با ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

در خصوص روابط ترکمن ها با ترکیه باید گفت که میان آنها اشتراکات قومی و زبانی وجود دارد، همچنین میان نیمی از ترکمن های ایران و عراق اشتراکات مذهبی وجود دارد. در نتیجه ترکمن ها روابط منطقه ای خوبی با ایران و ترکیه دارند. بله ترکیه کوشش می نماید مدافع حقوق ترکمن ها در عراق و سوریه باشد اما در مجموع باید گفت که کشورها منافع خود را دنبال می نمایند و هنگامی که در روابط خود با بغداد به دنبال حفظ منافعشان هستند از حقوق ترکمن ها دفاع نمی نمایند. زمانی که در روابط با اربیل نیز به دنبال منافع خود هستند در کنار ترکمن ها قرار نمی گیرند اما به هر حال موضع ایران و ترکیه در قبال برافراشتن پرچم نمودها در کرکوک موضعی صریح و آشکار بود و این کشورها خواهان حل و فصل این موضوع به وسیله تبادل نظر شدند و با هر گونه اقدام یکجانبه مخالفت کردند. ما عراقی ها به دنبال منافعمان هستیم و هر کسی از ما حمایت می نماید باید این حمایت از راههای رسمی و نه حمایت از یک طیف خاص صورت بگیرد.

*گفته می گردد نظامیان آمریکایی در عراق روز به روز افزایش می یابد آیا امکان دارد بار دیگر شاهد حضور نظامی این نیروها در عراق باشیم؟

تاکنون افزایش نیروهای آمریکایی در عراق را نداشته ایم، این نیروها در حال حاضر بالغ بر 5 تا 6 هزار نظامی هستند که نقش یاری نماینده به نیروهای عراقی را ایفا می نمایند و در واقع نیروی هوایی عراق را هدایت می نمایند و مستشار نظامی هستند. این نیروها در عملیات زمینی نقشی ندارند. نقش آنها همچنین لوجستیک و خدمات دهی به نیروهای آمریکایی است. قرار نیست نیروهای آمریکایی به پایگاه های نظامی آمریکایی در عراق بازگردند، آنچه در این زمینه گفته می گردد و شایعه شده بی پایه و اساس است. در این شایعات که با اهداف سیاسی صورت می گیرد گفته شده است آمریکایی ها به عراق بازخواهند گشت و دارای پایگاه های نظامی خواهند شد. اینها صحت ندارد. در حال حاضر حدود 2 تا 3 هزار نیروی مشترک از کشورهای استرالیا، کانادا، فرانسه و آلمان به علاوه نیروهای آمریکایی در عراق و نبرد با داعش حضور دارند اما نقش آنها مبارزه مستقیم با داعش نیست. تنها نیروهای عراقی و حشد شعبی نقش مستقیم را در این زمینه ایفا می نمایند. گفته می گردد 10 تا 12 هزار نیروی آمریکایی در عراق حضور دارند که این موضوع صحت ندارد. آمریکا به دلیل شرایط سیاسی و مالی خود امکان اعزام چنین نیرویی را به عراق یا سوریه ندارد و ما نیز به این نیروها احتیاجی نداریم.