کیانوش عیاری: هرگز خودم را منجی ندیدم
به گزارش وبلاگ استش، تهران (پانا) - موزه سینمای ایران امروز 23 اردیبهشت ماه همزمان با زادروزکیانوش عیاری بخش هایی از گفتگوی تاریخ شفاهی این سینماگر نامدار را منتشر کرد.
کیانوش عیاری با بیان اینکه 23اردیبهشت 1330 در اهواز متولد شده است،به موزه سینما گفت: اوایل تصور می کردم می خواهم فیلمبردار شوم زیرا وقتی با دوربین به اطراف نگاه می کردم به دست آوردن کادر، میزانسن، کمپوزوسیون و... همه برایم خیلی جذابیت داشت.
ساخت فیلمنامهشبح کژدمپاداش جایزه ام در جشنواره فجر بود
وی با اشاره به فیلم شبح کژدم ادامه داد: شبح کژدم انتخاب نهایی من نبود؛ تعدادی فیلمنامه از جمله قلعه میرزاخانی یکی از فیلمنامه هایی بود که به همراه چند فیلمنامه دیگری که نوشته بودم حذف شد و درنهایت شبح کژدم اجازه ساخت پیدا کرد و در آن موقع به من گفته بودند ساخت این فیلمنامه پاداش جایزه فیلم تنوره دیو در جشنواره فیلم فجر است. من فیلم شبح کژدم را با علاقه ساختم و اتفاق مهمی که همراه با ساخت فیلم رخ داد این بود که صدابرداری سرصحنه وارد سینمای ایران شد.
عیاری در پاسخ به این سوال که چرا از بازیگران مطرح در فیلم هایش کمتراستفاده می نماید؟ بیان داشت: فکر می کنم تاحد ممکن یک جورغدبازی است اینکه بخواهم از عناصر حاشیه ای برای اقبال عمومی فیلم پرهیز کنم اما این تجربه یکبار در فیلم روز باشکوه رخ داد. واریته ای از بازیگرانی مثل علی نصیریان، جمشید هاشم پور، علیرضا خمسه، گوهر خیراندیش، ولی الله شیراندامی، ایرج طهماسب که همگی در این فیلم گلچین شده بودند و فیلم به عنوان یکی از پرفروش های سال 67 شد که تجربه بدی هم نبود ضمن اینکه از کارکردن با بسیاری از بازیگران سرشناس حرفه ای احساس عجز نمی کردم و با برخی از آنها تجربه های خوبی هم داشتم.
وی با بیان اینکه روز باشکوه پرفروش ترین فیلم چندسال قبل و بعد از خودش بود، گفت: اگر از منظر تعداد تماشاگر این فیلم آنالیز گردد بیشتر متوجه این مساله می شویم که تا چه اندازه با اقبال مخاطب روبرو شد. تازه نفس ها فیلمی است که در اولین ماه های پیروزی انقلاب یعنی سال 58 در تهران برای شبکه یک سیما ساختم. این فیلم به چهره جدی زندگی مردم در شهر تهران می پرداخت.
شاخ گاو برای خوش آمدن جشنواره ها نبود
وی ادامه داد: فیلم شاخ گاو برای من تجربه جالبی بود. از یک سو فیلم برای بچه ها ساخته شده بود و از سوی دیگر به بهانه بچه ها برای خوش آمدن جشنواره ها نبود و حدس می زدم می تواند یک فیلم پرفروش باشد که محاسباتم هم اشتباه نبود اما نکته این بود که مسائل حاشیه ای و کارشکنی ها را درنظر نگرفته بودم. چندبار فیلم در جشنواره اصفهان نمایش داده شد و در نمایش اولیه، استقبال بچه ها برای این فیلم گیج کننده بود بنابراین می توان گفت سرمایه گذاری بی دلیلی نبود.
عیاری با اشاره به فیلم آبادانی ها نیز گفت: آبادانی ها برای جشنواره فیلم کن انتخاب شد اما به درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد (وقت) از این جشنواره بیرون کشیده شد و در همه روزنامه خبر اینکه آبادانی ها برای جشنواره کن برگزیده شده است ، منتشر شد. من فکسی به جشنواره فیلم کن نوشتم مبنی بر اینکه فیلم متعلق به من وبا سرمایه شخصی ام ساخته شده است، متعلق به دولت نیست و شما نباید فیلمی که انتخاب نموده اید را از بخش مسابقه بیرون آورید و کپی آن را به ایران بفرستید اما آنها اینکار را انجام دادند و نکته جالب این است که مسئولین متن فکس من را هم خوانده بودند و این موضوع برایم بسیار شگفت انگیز بود.
وی درباره سریال روزگار قریب نیز شرح داد: اتفاق مهم درباره روزگار قریب کسب تجربه و نقدی بود که به مقاطعی از تاریخ کشورم می زنم. من با تاریخ معاصر کشورم کم و بیش آشنایی داشتم زیرا در این زمینه مطالعه می کردم و اصولا به این مقاطع علاقمند بودم اما وقتی پای سریالی مثل روزگار قریب به میان آمد مجموعه مطالعات من در رابطه با تاریخ معاصر کشورم فقط محدود به وقایع نگاری نبود و باید در همه زمینه ها مطالعه می کردم .
تصور نمی کردم روزی بتوانم تحولی آنچنانی ایجاد کنم
وی در پاسخ به سوال زنده یاد زاون قوکاسیان مبنی بر اینکه چقدر توانستید با فیلم هایتان به ایده هایی که تصور می کردید بتوانید جامعه را تغییر بدهید و شرایط انسانی تر ایجاد کنید نزدیکتر و پیروز شدید؟ گفت: من صراحتا رو به دوربین می گویم در طی دوران فیلمسازی آماتوری، نیمه آماتوری و حرفه ای که امروز در آن درگیر هستم هرگز رسالتی را بر دوش خودم ندیدم، هرگز خودم را یک منجی و رسول ندیدم و تصور نمی کردم روزی بتوانم تحولی آنچنانی ایجاد کنم و اصولا هنر نباید به خود اجازه بدهد که چنین ذهنیتی را به صورت واهی برای خود بوجود آورد.
پی یرو پایینی گفت آبادانی ها اجتماعی ترین فیلمی است که به عنوان مدیر سینماتک فرانسه دیدم
عیاری ادامه داد: گاهی ممکن است انسان اشتباهی کند، فریبی بخورد و حرفی را درجایی بزند اما هیچ وقت چنین ذهنیتی نداشتم وهیچ وقت به خاطر احتیاج جامعه فیلم نساختم. آبادانی ها اگر ساخته می گردد که یکی از فیلم های به شدت اجتماعی است به قول پی یرو پایینی که می گفت آبادانی ها اجتماعی ترین فیلمی است که من به عنوان مدیر سینماتک فرانسه دیدم بنابراین من باید حرف آنرا ملاک قرار بدهم و داعیه جامعه نگری داشته باشم که ندارم. در چنین شرایطی باید دید آبادانی ها چرا ساخته می گردد؟ آبادانی ها به این دلیل ساخته شد که داشتم منفجر می شدم از اینکه چرا انسان باید مشقت زیادی را تحمل کند و بسیار طبیعی است هر فیلمسازی که چنین کاری انجام می دهد باید دغدغه هایی داشته باشد.
آن سوی آتش شبیه علایق من به شهری است که شب ها سقفش را قرمز می دیدم
وی اعلام نمود: آبادانی ها شبیه به من است، شبح کژدم شبیه به تجربه هایم است، آن سوی آتش شبیه خاطرات و علایق من در شهری است که وقتی به جهان آمدم شب ها سقفش را قرمز می دیدم. ما در اهوازهیچ وقت شب ها ستاره نمی دیدیم. بوی شیرین خاص و محسوس نفت زیر بینی ما بود. بودن و نبودن برای همان دوران و خاطراتی است که از کودکی داشتم که چرا این همه فاصله بین مردم وجود دارد . فیلم بیدارشو آرزو برای تاثری است که بابت یک اتفاق بزرگی مثل زلزله بم که چیزی درحدود 70 هزارنفر کشته می شوند ساخته شده است.
مصاحبهی کیانوش عیاری فیلمساز مولف و نامدار سینمای ایران به مدت 4 ساعت در سال 1388 توسط زنده یاد زاون قوکاسیان صورت گرفته است و فیلم کامل این مصاحبه برای ثبت در تاریخ در بخش تاریخ شفاهی موزه سینمای ایران نگهداری می گردد. بخش دوم و جدید مصاحبهی تاریخ شفاهی این هنرمند صاحب سبک در سینمای ایران در برنامه سال جدید (سال 1400) موزه سینمای ایران پیش بینی شده است.
یادآور می گردد، موزه سینمای ایران به عنوان مجموعه ای فرهنگی و تاریخی که روایتگر سیر تاریخ و تحولات سینمای ایران است خود را موظف می داند نظرات و دیدگاه های سینماگران باتجربه و پیشکسوت را جمع آوری نموده تا نسل های آینده با نگاه و راستا زندگی حرفه ای و نحوه خلق وشکل گیری آثار هنرمندان و صاحب نظران هنر سینما آشنا شوند.
منبع: خبرگزاری پانا