نوروفیدبک چیست و نوروفیدبک تراپی چگونه انجام می گیرد؟ - وبلاگ استش

به گزارش وبلاگ استش، نوروفیدبک (neurofeedback) روشی است که روانشناسان در درمان اختلالاتی مانند بیش فعالی و آسیب های مغزی به صورت نوروفیدبک تراپی استفاده می نمایند

هیچ یک از ما انسان ها در شرایط طبیعی و نرمال نمی توانیم در خصوص نحوه عملکرد هر یک از این واکنش های فیزیولوژیک غیرارادی و امواج مغزی موجود در مغزمان اطلاعات دقیق و روشنی داشته باشیم. با نوروفیدبک می توان با توجه به چگونگی فعالیت مغز عملکرد مغز را تنظیم و کنترل کرد.

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک روشی است که با استفاده از تعامل مغز وکامپیوتر تاثیر خود را بر مغز میگذارد. این روش آموزش،تدریجی است. به طور عامیانه تر neurofeedback مانند آینه ای عمل می نماید که تمامی فعالیت مغز که برای ما غیر قابل درک هستند را نشان می دهد. این روش درمانی با استفاده از ابزارهای الکترونیک پیشرفته و کامپیوتر به ما یاری می نماید تا از آن چه در مغز ما در حال رخ دادن است مطلع شویم.

به عنوان مثال در صفحه مانیتور شما یک شکل شبیه سازی شده امواج مغزی را به شکل یک بازی می بینید و با نگاه کردن به صفحه مانیتور و بدون استفاده از دست آغاز به بازی می کنید. دستگاه الگوهای امواج مغزی شما را پردازش می نماید اگر از الگوهای مناسب بهره ببرید بازی پیش خواهد رفت و در غیر صورت شما در بازی شکست خواهید خورد. به همین ترتیب فرد یاد می گیرد زمانی که دچار اضطراب و یا تشویش گردد مغز خود را چگونه تنظیم کند تا در شرایط آرامش قرار گیرد.

نوروفیدبک چگونه کار می نماید؟

در این روش سنسورهایی که الکترود نامیده می شوند بر روی پوست سر بیمار قرار می گیرند. این سنسورها فعالیت الکتریکی مغز فرد را ثبت و در غالب امواج مغزی (در اغلب موارد به شکل شبیه سازی شده در قالب یک بازی کامپیوتری یا فیلم ویدئویی) به او نشان می دهند. در این حالت پخش فیلم یا راهنمایی بازی کامپیوتری بدون استفاده از دست و تنها با امواج مغزی شخص انجام می گردد.

به این شکل فرد با دیدن پیشرفت یا توقف بازی و دریافت پاداش یا از دست دادن امتیاز و یا تغییراتی که در صدا یا پخش فیلم به وجود می آید، پی به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود برده و سعی می نماید تا با راهنمایی بازی یا فیلم، شرایط فراوری امواج مغزی خود را اصلاح کند (مثلاً اگر قرار است فرد موج آلفای خود را کاهش دهد بازی در صورتی پیش می رود که موج آلفا از یک حد معین شده ای کمتر باشد).

نوروفیدبک در واقع یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خود تنظیمی را فرا می گیرد. در طول آموزش، فعالیت مغز توسط اداره هشیار و ناهشیار توجه کنترل می گردد. یادگیری هشیارانه زمانی اتفاق می افتد که فرد در می یابد که چطور سیگنال فیدبک به توجه و شرایط ذهنی او ارتباط پیدا می نماید.

کاربرد نوروفیدبک تراپی

نوروفیدبک ناهماهنگی مغز را مورد هدف قرار می دهد که البته این ناهماهنگی ها بسیار متعدد می توانند باشند در نتیجه می توان از آن در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده کرد.

• سکته مغزی

سکته مغزی اغلب نارسایی هایی را در عملکرد مغزی به دنبال خود دارد. این روش علاوه بر یاری به بهبود نقائصی که از سکته ناشی می گردد، در رفع کردن مسائل ثانویه ای که پدید می آید مانند اضطراب، افسردگی، تحریک پذیری، کسالت و… هم مفید است. neurofeedback باعث دستیابی به بازیابی بلندمدت کارکرد مغز می گردد.

• بیش فعالی یا کمبود توجه ( ADHD )

بیش از هر بیماری دیگری، برای درمان بیش فعالی( ADHD) از neurofeedback استفاده شده است.

• اضطراب

بسیاری از متخصصان، به کارگیری این روش به منظور درمان اضطراب را یکی از عمده ترین موارد و زمینه های استفاده از neurofeedback می دانند.

• اختلالات یادگیری

در خصوص اختلالات یادگیری، این روش درمانی به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد. معمولاً با کامل کردن یک دوره درمانی، بهبودی ثابتی حاصل می گردد.

• اختلالات خواب

با این روش جدید می توان زمان خواب را تنظیم و کنترل کرد.

• افسردگی

در خصوص بیماران مبتلا به افسردگی شدید که هیچ درمانی برای آن ها کارساز نبوده، neurofeedback در اغلب موارد نتیجه بخش بوده است .

• صرع

در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبوده اند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است، نوروفیدبک در درمان 70 تا 90% از بیماران پیروز بوده است . در بیشتر موارد باید با دارو درمانی همراه باشد، اما حدود 20% از بیماران می توانند مصرف دارو را پس از درمان قطع نمایند.

• اوتیسم

نوروفیدبک در مواردی مانند ارتباطات کلامی، فیزیکی و اجتماعی به کودک اوتیستیک یاری می نماید.

• درمان میگرن

داروهای مورد استفاده در درمان میگرن، تنها آن را کنترل می نماید و بیمار مجبور به استفاده دائمی از این داروهاست که خوشبختانه این روش نوین این نوع بیماری را به طور موثر و پایداری درمان می نماید. در درمان نوروفیدبک از امواج مغزی و بازخورد آن بر بیمار برای درمان بیماری وی استفاده می گردد و بسته به نوع و شدت بیماری، الکترودهایی به مناطق مختلف سر وصل می گردد، این الکترودها امواج مغزی آن ناحیه از مغز را دریافت و ثبت نموده و به رایانه ارسال می نماید و رایانه این امواج را پردازش و به صورت شکل هایی خاص از امواج و تصاویر به درمانگر و بیمار نشان می دهد. درمانگر تنظیماتی ویژه بر روی نرم افزار دستگاه پیاده می نماید و مغز فرد سعی می نماید که خود را با آن تنظیمات منطبق کند و در واقع کارکرد خود را بهبود بخشد. با تکرار این جلسات مغز بیمار دیگر حالت موجی که باعث بروز علایم بیماری می گردد را ندارد. در واقع کارکرد مغز در آن ناحیه اصلاح و تنظیم شده و همین باعث بهبودی بیمار می گردد.

نوروفیدبک در ورزشکاران حرفه ای

این روش در واقع بازخورد عصبی نیز به آن گفته می گردد. امروزه حتی ورزشکاران حرفه ای فوتبال و شطرنج هم از نوروفیدبک استفاده می نمایند تا دقت و سازمان بندی افکارشان را افزایش دهند. این روش، تصمیم گیری،برنامه ریزی و کنترل هیجان را تقویت می نماید. به طور مثال می توان به استفاده پیروزیت آمیز تیم آث میلان از بیوفیدبک به منظور کسب آمادگی برای ضربات پنالتی، پاس های صحیح و احیا بازیکنان پس از یک تمرین سخت اشاره نمود و همچنین افزایش قابل توجه در توانایی کنترل تغییرات ضربان قلب بازیکنان ممشاهده گشت.

عوارض روش neurofeedback

این روش روشی کاملا ایمن است که عوارض جانبی ندارد و نباید آن را جایگزینی برای دارو دانست و یا آن را ضد دارو نامید. در بسیاری از موارد این روش موازی درمان دارویی است ومراجعین همزمان از دارو و دستگاه نوروفیدبک استفاده می نمایند.

گردآوری: مجله اینترنتی وبلاگ استش