ناسا تصاویر خیره کننده ای از کهکشان ها، ستارگان و بقایای ابرنواختری منتشر کرد - وبلاگ استش

به گزارش وبلاگ استش، ناسا به یاری تلسکوپ فضایی پرتو ایکس چاندرا (Chandra X-ray Observatory) تصاویر تازه ای از اجرام اعماق آسمان منتشر نموده است که از ترکیب طول موج های گوناگون به دست آمده و جزئیات زیبایی را به نمایش می گذارد.

رصدخانه پرتو ایکس ناسا یک تلسکوپ بسیار قدرتمند است که به افتخار برنده جایزه نوبل فیزیک سوبرامانیان چاندراسخار (Subrahmanyan Chandrasekhar)، چاندرا نامگذاری شده است. تا به امروز کشف های بسیار مهمی به وسیله این رصدخانه اجرا شده است. از جمله نخستین تصویری که از بقایای ابرنواختر ذات الکرسی آ (Cassiopeia A) به نمایش گذاشت.

اکنون این تلسکوپ به ایجاد تصاویر چشمگیری از کهکشان ها، ستاره ها، سحابی های سیاره ای و بقایای ابرنواختری یاری نموده است. تصاویری که توانایی آنچه را طیف های گوناگون الکترومغناطیس با هم به نمایش می گذارند، نشان می دهد.

تصاویر ایجاد شده، لزوما آنچه به وسیله چشم انسان دیده می شود نیستند بلکه با تطبیق چندین طول موج از رادیویی گرفته تا پرتو گاما و بهره گیری از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا و بعضی از تلسکوپ های دیگر مانند هابل تهیه شده اند.

M82

مسیه 82 یا M82 کهکشانی است که صفحه آن کمی نسبت به دید ناظر زمینی مایل است. این امر به ستاره شناسان و تلسکوپ های آنان امکان می دهد مناظر جالبی از چیزی که درون کهکشان و هنگام انفجارهای پیش ستاره ای رخ می دهد، ببینند. پرتوهای ایکس در این تصویر (به رنگ آبی و صورتی) توسط تلسکوپ چاندرا رصد شده و خروج گاز تا حدود 20 هزار سال نوری را نشان می دهد که دمای آن با انفجارهای تکرارشونده ابرنواختری تا 10 میلیون درجه بالا می رود. داده های نوری (طیف مرئی) از تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده و با رنگ های قرمز و نارنجی کهکشان را نشان می دهد.

خوشه کهکشانی Abell 2744

خوشه های کهکشانی عظیمترین اجرام دنیا هستند که توسط گرانش کنار هم قرار گرفته اند. این اجرام دارای مقادیر عظیمی از گاز بسیار داغ با دمای ده ها میلیون درجه سانتی گراد هستند که در طول موج پرتو ایکس بسیار تابش می نمایند و می توان آن ها را در مسافت میلیون ها سال نوری بین کهکشان ها رصد کرد.

این تصویر از خوشه کهکشانی Abell 2744 از داده های پرتو ایکس تلسکوپ فضایی چاندرا به صورت آبی پراکنده و داده های نوری هابل به رنگ قرمز، سبز و آبی تشکیل شده است.

ابرنواختر 1987A (SN 1987A)

در فوریه 1987 ناظران در نیمکره جنوبی زمین، شیء تازه ای را در کهکشان همسایه با نام ابر ماژلانی عظیم مشاهده کردند. این یکی از عظیمترین انفجارهای ابرنواختری در قرن بود و تحت عنوان 1987A (SN87A) نامگذاری شد. ابرنواختری که در ماه گذشته ستاره شناسان پیروز شدند راز ستاره نوترونی گم شده در آن را بیابند.

داده های تلسکوپ پرتو ایکس چاندرا در این تصویر با رنگ آبی، موج شوک این انفجار ابرنواختری را نشان می دهد که مانند شکستن دیوار صوتی توسط یک هواپیمای فراصوت است. این موج شوک از نقطه اصلی انفجار تا فاصله 4 سال نوری با ماده پیرامون خود برهم کنش دارد. داده های نوری توسط هابل (به رنگ قرمز و نارنجی) هم شواهدی از این برهم کنش را در حلقه نشان می دهد.

اتا شاه تخته (Eta Carinae)

ستاره بعدی در دنیا که به صورت ابرنواختر منفجر خواهد شد کدام است؟ ستاره شناسان مطمئن نیستند اما یک گزینه احتمالی اتا کارینا است که سامانه ای ناپایدار با دو ستاره است که به دور یکدیگر می چرخند.

این تصویر دارای سه طیف الکترومغناطیس است؛ داده های نوری از هابل که با سفید تعیین شده، طیف فرابنفش به رنگ فیروزه ای و پرتو ایکس از چاندرا که به صورت بنفش دیده می شود. فوران های قبلی این ستاره منجر به ایجاد حلقه ای از گاز داغ شده که در طول موج پرتو ایکس تابش دارد و با قطر 2.3 سال نوری دو ستاره مرکزی را در بر گرفته است.

کهکشان چرخ گاری (Cartwheel Galaxy)

این کهکشان شبیه چرخ یک گاری یا ارابه است؛ کهکشانی در مرکز که با ستون هایی به حلقه بیرونی متصل شده است. از سویی بعضی آن را مانند چشم گاومیش می دانند. این شکل ظاهری جالب به دلیل کهکشان کوچکی است که از میان آن عبور نموده است. این برخورد کهکشانی موج شوکی ایجاد نموده است که در کهکشان نفوذ نموده و باعث تحریک فرآیند شکل گیری ستاره های زیادی شده است.

در یکی از این تصاویر منتشر شده، داده های پرتو ایکس از چاندرا به رنگ بنفش، نشان می دهد که گاز داغ آشفته ای که در ابتدا در کهکشان چرخ گاری بوده است، در اثر برخورد کهکشانی بیش از 150 هزار سال نوری کشیده شده است. داده های نوری از هابل به رنگ قرمز، سبز و آبی نشان می دهد که این برخورد در کدام مناطق باعث شکل گیری ستاره ها شده است.

سحابی مارپیچ (Helix Nebula)

زمانی که سوخت ستاره ای همانند خورشید سرانجام می یابد، منبسط شده و لایه های بیرونی آن عظیم می شود و سپس هسته آن کوچکتر می شود. این مرحله با عنوان سحابی سیاره ای شناخته می شود و ستاره شناسان انتظار دارند که خورشید ما حدود 5 میلیون سال دیگر چنین تجربه ای داشته باشد.

این تصویر از سحابی مارپیچ حاوی داده های فروسرخ از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا است که با رنگ های سبز و قرمز دیده می شود. پرتو فرابنفش از کاوشگر تکامل کهکشانی (GALEX) به رنگ فیروزه ای و پرتو ایکس از چاندرا به رنگ سفید تعیین است و نمایانگر کوتوله سفیدی است که در مرکز سحابی شکل گرفته است. عرض این تصویر حدود 4 سال نوری است.

سه تصویر اتا کارینا، SN1987A و سحابی مارپیچ به عنوان بخشی از برنامه دنیا آموزش ناسا (UoL)، که برنامه ای آموزشی اخترفیزیکی و به ویژه پروژه ViewSpace تهیه شده اند. UoL متخصصانی را که بر روی چاندرا، تلسکوپ فضایی هابل، تلسکوپ فضایی اسپیتز و دیگر مأموریت های اخترفیزیکی ناسا کار می نمایند، گرد هم جمع می نماید. لازم به ذکر است برنامه رصدخانه فضایی چاندرا توسط مرکز پرواز فضایی مارشال ناسا مدیریت می شود.

منبع: SciTechDaily